Niestety
nie jest nam dane dowiedzieć się dokładnie kto wynalazł koło. Nie wiemy też
kiedy konkretnie zostało ono wynalezione. Wiemy natomiast, że stało się to w
starożytnej Mezopotamii i według archeologów miało to miejsce ok. 4.000 lat
p.n.e. Można powiedzieć, że koło wynalazł lud Sumerów. Zostało ono zrobione z
połączonych drewnianych desek. Zastosowano je po raz pierwszy w wozach,
używanych do transportu ciężkich ładunków. W późniejszych czasach zostało ono
ulepszone przez Egipcjan. Wykorzystywali koła ze szprychami do rydwanów. Miało
to miejsce 2.000 lat p.n.e. Później zaś ten wynalazek udoskonalali Herytowie
(lud żyjący na terenie dzisiejszej Turcji).
Jak na początku tworzono koła?
Łączono trzy kawałki drewna deską, która biegła w poprzek. Otrzymywano wtedy
kwadratową tarczę, potem cięto ją tak, aby uzyskać okrąg. W miastach, gdzie
drewno występowało rzadziej, drewno było zastąpione kamieniem. Te dwa
egzemplarze były bardzo trwałe, ale za ciężkie. Aby je obrócić należało użyć
dużej siły, a ich łożyska zużywały się stosunkowo szybko. Zaczęto zastanawiać
się, jak uzyskać lżejsze koła. W tym celu w tworzącej je tarczy wycinano
otwory. Jednak najskuteczniejszą metodą okazało się wykorzystanie szprych. Koło
takie wynaleziono w północnej Europie, Chinach i zachodniej Azji. Po 2.000 roku
p.n.e. było już ono szeroko rozpowszechnione. Były również plemiona, które
świetnie radziły sobie bez kół, np. Aztekowie (środkowa Ameryka).
W dzisiejszych czasach koła znajdują zastosowanie niemal wszędzie – w
samochodach, samolotach, pociągach oraz innych maszynach. Trudno nam sobie
wyobrazić świat bez nich. Co byśmy zrobili gdyby nie koło? Musielibyśmy ciągnąć
wielkie ciężary po ziemi, narażając je na zniszczenie. Ewentualnie pomóc
mogłyby nam sanie. A co z transportem ludzi
i towarów na dalekie odległości?
Pewnie w ogóle by nie istniał. Śmiało można powiedzieć, że wynalezienie koła
było jednym z podstawowych wynalazków. Gdyby nie one, nie byłoby teraz świata
takiego, jaki znamy.
